Z tego artykułu dowiesz się:
- Kiedy dzieli się majątek wspólny po połowie,
- Kiedy można ustalić nierówne udziały,
- Jak ustalić udziały w przypadku niepracującego małżonka,
- Jak ustalić udziały w przypadku zdrady,
- Co to znaczy, że małżonkowie w różnym stopniu przyczynili się do powstania majątku wspólnego.
Majątek wspólny małżonków podlegający podziałowi określany jest zgodnie ze stanem przypadającym na dzień ustania wspólności majątkowej małżeństwa, zgodnie z cenami obowiązującymi w momencie zamknięcia danej sprawy.
Udziały w majątku wspólnym
Zgodnie z zasadą ogólną udziały małżonków w majątku wspólnym są równe, niezależnie od tego, ile każde z nich zarabiało.
Jednak zasada to może być modyfikowana, w uzasadnionych przypadkach. Do ustalenia nierównych udziałów we wspólnym majątku po ustaniu wspólności może dojść wówczas, gdy:
- małżonkowie w różnym stopniu przyczynili się do jego powstania,
- zaistniały specyficzne okoliczności.
Co ważne, obydwie wyżej wymienione przesłanki powinny się zaistnieć łącznie. Oznacza to, że samo wystąpienie „ważnych powodów” przy równym stopniu przyczynienia się do powstania majątku wspólnego nie będzie stanowiło podstawy do ustaleniu nierównych udziałów w majątku wspólnym.
Ważne powody do żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym
Ważne powody do żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym są pojęciem nieostrym. Jednak w orzecznictwie sądowym podkreśla się, że ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym jest to rodzaj „kary” za to, że jeden z małżonków w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniał się do powstania dorobku stosownie do swych sił i możliwości zarobkowych. Ten brak przyczyniania się do powstania dorobku musi podlegać negatywnej ocenie moralnej.
Nierówne udziały a rozdział ról w rodzinie
Moralnie nagannym zachowaniem nie jest brak przyczyniania się do powstania majątku wspólnego, jeżeli małżonkowie ustalili wspólnie rozdział ról w rodzinie, w ramach których jeden z małżonków zarabia, a drugi nie pracuje. Nie jest moralnie negatywne zachowanie małżonka polegające na powstrzymaniu się od pracy ze względu na dobro rodziny oraz ewentualnie opiekę nad dzieckiem, nad niepełnosprawnym lub obłożnie chorym członkiem rodziny.
Ważnych powodów ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym nie można się także dopatrywać w nieprawidłowym wykonywaniu obowiązków domowych przez małżonka niepracującego. Inaczej jest jednak w sytuacji ich rażącego zaniedbywania.
Jeśli masz indywidualne pytania prawne, umów się na z ekspertem od prawa rodzinnego tu: https://jasinska-legal.pl/produkt/porada-prawna-online/
Nierówne udziały a naruszenie obowiązków małżeńskich
Co do zasady zdrada małżonka nie uzasadnia sama przez się ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnych, choć prawo przewiduje inne negatywne konsekwencje (tj. alimenty). W pewnych jednak przypadkach, naruszenie obowiązków małżeńskich może stanowić o sprzeczności z zasadami współżycia społecznego przyznania danemu małżonkowi równego udziału w majątku wspólnym. Dotyczy to jednak sytuacji „rażących”, takich, w których równy udział w majątku wspólnym stanowiłby rażące naruszenie podzielanych w społeczeństwie norm moralnych.
Różny stopień przyczynienia się do powstania majątku wspólnego
Przy ocenie stopnia przyczynienia się do powstania majątku wspólnego należy uwzględnić stopień wysiłków każdego z małżonków do powstania tego majątku oraz realnych wpływów do tego majątku osiąganych pracą, działania lub z majątku danego małżonka. Przy ocenie stopnia przyczynienia się danego małżonka do powstania majątku wspólnego uwzględnia się także zachowania tego małżonka, które prowadziły do uszczuplenia majątku wspólnego, jak np. trwonienie tego majątku (w grach hazardowych, wskutek choroby alkoholowej, zakupoholizmu itp.), jego zadłużanie i straty spowodowane nieprawidłowym gospodarowaniem majątkiem wspólnym.
Podsumowanie
Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym jest niekiedy działaniem koniecznym dla przywrócenia uczciwości rozliczeń pomiędzy małżonkami. Niemniej jednak, decydując się na zainicjowanie sporu o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, należy mieć na uwadze wyjątkowość tej instytucji: zasadniczo udziały w majątku wspólnym są równe. Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym nie może prowadzić do pokrzywdzenia małżonka, który w ramach rozkładu ról w małżeństwie zajmował się domem i opieką nad innymi członkami rodziny.
Decydując się na zainicjowanie sporu sądowego o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, należy mieć na uwadze długotrwałość postępowania i jego koszty. W ostatecznym rozrachunku należy także uwzględnić możliwość dobrowolnego porozumienia się małżonków lub byłych małżonków w sprawie udziałów w majątku wspólnym i jego podziału. Niekiedy jednak, dopiero ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, nawet w wyniku długotrwałego postępowania sądowego, jest jedyną drogą dla uzyskania sprawiedliwego podziału majątku wspólnego.
